Gepubliceerd: 28 november 2016

In het onderzoeksprogramma 2016-2017 van de Noordelijke Rekenkamer is opgenomen dat de Rekenkamer de gevolgen van provinciale bezuinigingen op maatschappelijke instellingen gaat onderzoeken. Aanleiding voor deze bezuinigingen is het resultaat van een landelijke discussie over de taakverdeling tussen Rijk, provincies en gemeenten (Bestuursakkoord 2008-2011). Afgesproken is dat vooral gemeenten en niet provincies over het sociale domein gaan. Deze bestuurlijke afspraak heeft tot gevolg gehad dat provincies na 2008 hun sociale beleid hebben herzien en subsidierelaties met een aantal maatschappelijke instellingen hebben afgebouwd.

De Rekenkamer wil met een bestuurlijk  rapport de Statenleden van Drenthe, Groningen en Fryslân informeren over de uitvoering van het gewijzigde beleid, de doorgevoerde bezuinigingen bij een aantal maatschappelijke instellingen en wat voor gevolgen dit heeft gehad voor deze instellingen. De Rekenkamer richt zich hierbij op de periode 2009-2015. Het onderzoek is medio maart 2016 van start gegaan. Uitvoering van het onderzoek heeft plaats gevonden in de periode maart-augustus 2016. Het bestuurlijk rapport werd op 28 november 2016 aan de Statenleden via een briefing gepresenteerd.

U kunt het onderzoeksplan downloaden bij het tabblad downloads.  

Gepubliceerd: 20 juni 2016

In het onderzoeksprogramma 2014-2015 van de Noordelijke Rekenkamer is vastgesteld dat de Rekenkamer onderzoek zal doen naar bedrijven met grote risico's voor de leefomgeving. Binnen de provinciegrenzen van Groningen, Fryslân en Drenthe zijn 41 bedrijven gelegen die zijn aan te merken als zeer risicovol. Het gaat daarbij om bedrijven die gevaarlijke (chemische) stoffen bewerken en/of opslaan. De risico's voor de veiligheid van werknemers, de omgeving en het milieu zijn daarvoor significant hoger dan bij andere bedrijven. Met ingang van 2014 voeren provincies niet langer zelf de taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving bij deze risicovolle bedrijven uit maar worden deze taken - onder verantwoordelijkheid van de provincies - uitgevoerd door daartoe gespecialiseerde omgevingsdiensten. Voor het Noorden is dit de (Brzo)- Omgevingsdienst Groningen. Deze 'onafhankelijke' uitvoering is onderdeel van de kwaliteitsverbetering van het toezicht op deze risicovolle bedrijven die sinds 2004 in gang is gezet. De verwachtingen zijn hoog: van de omgevingsdienst wordt verwacht dat zij met minder financiële middelen dan voorheen een betere kwaliteit kan leveren.

De Rekenkamer wil met dit onderzoek in beeld brengen of het provinciale toezicht op majeure risicobedrijven - waarvan de uitvoering is uitbesteed - voldoende bijdraagt aan de gewenste staat van veiligheid bij deze risicobedrijven. Dit met het uiteindelijke doel lessen te trekken voor de komende periode. De Noordelijke Rekenkamer zal in dit onderzoek intensief samenwerken met de provinciale rekenkamers Zeeland, Oost - Nederland en de Randstedelijke Rekenkamer.

U kunt het onderzoeksplan downloaden bij het tabblad downloads.  

Hier vindt u ook een link naar de gepubliceerde onderzoeksresultaten van de Rekenkamer Oost-Nederland. Zodra de resultaten bij de andere rekenkamers gepubliceerd zijn, zullen wij tevens de links naar deze onderzoeken bij de downloads plaatsen.

Gepubliceerd: 14 september 2015

Bevolkingsdaling – of kortweg krimp – doet zich vooral voor aan de randen van Nederland. In Noord-Nederland treedt krimp onder meer op in Noordoost-Groningen, Zuidoost-Drenthe en Zuidoost-Fryslân. Krimp heeft ingrijpende gevolgen voor het voorzieningsniveau, mobiliteit, onderwijs, de huizenmarkt en de leefbaarheid in de regio. De provincies spelen een regisserende rol in een netwerk van gemeenten, woningbouwcorporaties, zorginstellingen, etc. en subsidiëren projecten om de negatieve gevolgen van krimp het hoofd te bieden. De Rekenkamer heeft met dit onderzoek beoogd Statenleden inzicht te geven in de wijze waarop de provincie haar regierol vervult. Daarnaast heeft zij de omvang en aard van de subsidies in beeld gebracht die de provincie in het kader van het krimpbeleid verstrekt. Verder kwam de wijze waarop de provincie vaststelt of haar inspanningen succes hebben en hoe Gedeputeerde Staten Provinciale Staten daarvan op de hoogte zijn gesteld aan de orde.

Uit het onderzoek blijkt dat de aanpak van de krimp per provincie en per regio sterk verschilt. In Groningen is de krimpproblematiek het meest urgent en worden veruit de meeste middelen ingezet. In de regio Eemsdelta heeft een samenspel van de provincie Groningen met adviesbureaus geleid tot een goed plan om de gevolgen van krimp op te vangen. Een risico is, dat de provincie afhankelijk wordt van deze adviesbureaus. Voor De Marne ligt ook een goed plan. In Oost-Groningen is dat niet zo; de impasse in dit gebied moet doorbroken worden, vinden zowel de Rekenkamer als de provincie. De provincie Drenthe heeft op het gebied van krimp nog geen visie geformuleerd en geen uitvoeringsprogramma opgesteld. In Drenthe neemt de provincie niet het voortouw, maar reageert wel adequaat op initiatieven van anderen. De provincie Fryslân heeft op het gebied van krimp veel beleidsdocumenten en overlegstructuren. De doelen zijn echter vaag en het risico bestaat dat niemand zich verantwoordelijk voelt voor het eindresultaat. Het krimpbeleid bevindt zich zowel in Drenthe als in Fryslân nog steeds in de voorbereidende en planvormende fase.

Wilt u meer lezen over dit onderzoek? Kijk dan bij downloads. 

Gepubliceerd: 11 april 2016

Samenvatting
De Noordelijke Rekenkamer heeft, zoals aangegeven in het onderzoeksprogramma 2014–2015, een onderzoek uitgevoerd naar de doorwerking van het ruimtelijke beleid van de provincies Drenthe, Fryslân en Groningen in gemeentelijke plannen. Het onderzoek heeft zich gericht op de periode 2009 tot en met 2014, dat is de periode na invoering van de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening (Wro) in 2008. Onderzocht is hoe de provincie met de beschikbare Wro-instrumenten ervoor heeft gezorgd dat provinciale ruimtelijke belangen op een juiste wijze doorwerken in gemeentelijke ruimtelijke plannen.

Instrumenten
Provinciale Staten formuleren provinciale ruimtelijke belangen die gerelateerd zijn aan verschillende beleidsthema’s, zoals natuur, landschap en infrastructuur. De provinciale belangen zijn dikwijls ruim geformuleerd – bijvoorbeeld ‘ruimtelijke kwaliteit’, ‘open landschap’, ‘behoud en ontwikkeling van kernkwaliteiten’– wat tot interpretatieverschillen kan leiden. In de normstelling wordt regelmatig verwezen naar algemeen geformuleerde visies, waardoor de scheiding tussen visie en normstelling niet zo strikt is als was beoogd in de Wro van 2008.

Provinciale Staten kunnen een inpassingsplan opstellen voor ruimtelijke plannen die gemeentegrenzen overschrijden. Aanvankelijk aarzelden de provincies dit instrument in te zetten, maar inmiddels is het inpassingsplan geaccepteerd als doelmatig en efficiënt instrument.

Gedeputeerde Staten kunnen zienswijzen indienen tegen gemeentelijke bestemmingsplannen en omgevingsvergunningen. Wanneer de plannen zijn vastgesteld kunnen zij een reactieve aanwijzing geven en zo een deel van een gemeentelijk bestemmingsplan buiten werking stellen. Deze instrumenten zijn in de onderzoeksperiode niet vaak gebruikt. Provinciale zienswijzen gaan vooral over technische details. De provincies geven de voorkeur aan overleg met de gemeenten en zijn over het algemeen tevreden over de manier waarop gemeenten rekening houden met de provinciale ruimtelijke belangen.

De laatste optie is om tegen een vastgesteld gemeentelijk bestemmingsplan bij de rechter in beroep te gaan. De provincie Groningen deed dat 18 keer in deze periode; de provincies Drenthe en Fryslân geen enkele keer.

Doorwerking
Om de uitbreiding van agrarische bebouwing ruimtelijk in te passen hebben de drie provincies een vergelijkbare methode ontwikkeld waarbij experts en initiatiefnemers ‘keukentafelgesprekken’ voeren over onder andere kleur- en materiaalgebruik, nokhoogte en erfbeplanting (landschappelijke inpassing). De Rekenkamer constateert dat deze methode (nog) vrijblijvend is. In de praktijk blijkt tevens dat het toezicht op het uitvoeren van het landschappelijke inpassingsplan nog te wensen overlaat. Provinciale Staten worden hierover niet vanzelfsprekend geïnformeerd.

U kunt het volledige rapport, de nota's van bevindingen en het onderzoeksplan downloaden bij het tabblad downloads.